Ποιός είναι ο νάρκισσος και ποιά τα εμφανή χαρακτηριστικά της ναρκισσιστικής συμπεριφοράς;

Όλοι μας έχουμε διαβάσει Ελληνική Μυθολογία και ένα από τα πιο χαρακτηριστικά πρόσωπα , ήταν και ο Νάρκισσος.
Ένας ωραίος νέος της Βοιωτίας, γιος της Νύμφης Λειριώπης και του ποταμού Κηφισού χάριν του οποίου και αναπτύχθηκαν πολλές παραδόσεις (μύθοι).

Οι πιο σημαντικές ήταν:

Εκδοχή πρώτη:

Κάποια μέρα καθισμένος ο ωραίος Νάρκισσος κοντά σε μια πηγή είδε το πρόσωπό του στα νερά της πηγής. Στη θέα αυτή λέγεται πως τόσο πολύ θέλχθηκε, που θέλησε βυθίζοντας το βραχίονα του στο νερό να τη συλλάβει. Επειδή όμως παρά τις προσπάθειές του δεν το κατόρθωνε παρέμεινε στη θέση αυτή αυτοθαυμαζόμενος μέχρι που υπέστη μαρασμό και πέθανε. Στη θέση εκείνη μετά από λίγο φύτρωσε το ομώνυμο άνθος ως σύμβολο της φθοράς και των χθόνιων θεοτήτων.

Ο Νάρκισσος αδιαφορώντας στον προς αυτόν έρωτα, του επίσης ωραίου νέου Αμεινία, κατέστη τελικά ο ηθικός αυτουργός στην αυτοκτονία του δεύτερου. Τότε η Νέμεσις αποφάσισε να τον τιμωρήσει σκληρά με το ίδιο πάθος, υποκινώντας τον, να δει στο νερό της πηγής την εικόνα του (το είδωλό του) και να την ερωτευθεί τόσο ώστε να πεθάνει από τον ανικανοποίητο προς εαυτόν έρωτά του.

Εκδοχή δεύτερη:

Ο Νάρκισσος, μετά το θάνατο της επίσης πανέμορφης δίδυμης αδελφής του Ηχούς, με την οποία και ήταν ερωτευμένος, δεν έβρισκε παρηγοριά στη δυστυχία του εκτός από το να βλέπει τον εαυτόν του στο νερό κάποιας πηγής στις Θεσπιές και να θυμάται την αδελφή του. Μέχρι που πέθανε στη θέση εκείνη από εξάντληση.

Εκδοχή τρίτη:

Η πιο γνωστή και περισσότερο διαδεδομένη παράδοση για τον Νάρκισσο ήταν η παρακάτω που οφείλεται στον Οβίδιο (στο έργο του "Μεταμορφώσεις" ΙΙΙ 342).
Σύμφωνα μ' αυτή ο ωραίος Βοιωτός νέος, απασχολημένος να θαυμάζει την καθ' όλα άριστη σωματική του διάπλαση από τις όχθες ποταμού, στα νερά αυτού, δεν έδωσε καμία προσοχή ή δεν ανταποκρίθηκε στον εκδηλούμενο έρωτα της Νύμφης Ηχούς η οποία και συνεχώς τον καλούσε. Αποτέλεσμα ήταν η μεν φωνή της Ηχούς να εξασθενεί συνέχεια σε τρόπο ώστε ν' ακούγονται μόνο οι τελευταίες συλλαβές και να σβήνει, ο δε Νάρκισσος να πεθαίνει αυτοθαυμαζόμενος στο νερό του ποταμού που το χρησιμοποιούσε ως κάτοπτρο.
Και αφού έγιναν όλες αυτές οι αναφορές για τον Νάρκισσο της Μυθολογίας μας ας δούμε τι είναι ο Ναρκισσισμός και πόσα δεν ξέρουμε γι’ αυτόν…

Τα άτομα που πάσχουν από ναρκισσιστική διαταραχή, θεωρούν ότι ο κόσμος περιστρέφεται γύρω από άτομό τους.
H Ναρκισσιστική διαταραχή της προσωπικότητας είναι μια διαταραχή που έχει να κάνει με την αλαζονική συμπεριφορά και την ανάγκη για ένα συνεχές θαυμασμό από τον περίγυρο. Οι άνθρωποι που είναι νάρκισσοι χαρακτηρίζονται ως εγωκεντρικοί, απαιτητικοί και χειριστικοί. Οι νάρκισσοι τείνουν να επικεντρώνουν τη προσοχή τους κυρίως σε μη ρεαλιστικούς στόχους όπως είναι παραδείγματος χάριν η απόκτηση άμεσης φήμης και είναι πεπεισμένοι ότι χρήζουν ιδιαίτερης μεταχείρισης από τους άλλους ανθρώπους.
Οι νάρκισσοι τείνουν να έχουν πολύ υψηλή αυτοπεποίθηση. Παρόλα αυτά, δεν πρέπει να μπερδεύουμε το ναρκισσισμό με τα άτομα που έχουν αυτοπεποίθηση. Τα άτομα με αυτοπεποίθηση έχουν την αίσθηση της ταπεινότητας, σε αντίθεση με τους νάρκισσους που δεν κατανοούν την έννοια.

Στο παρελθόν πολλοί πίστευαν ότι οι νάρκισσοι νιώθουν κατά βάθος μεγάλη ανασφάλεια. Πρόσφατες έρευνες έδειξαν ότι όχι μόνο δεν νιώθουν ανασφάλεια αλλά έχουν την αίσθηση μιας μεγαλοπρέπειας μέσα τους. Θα πρέπει να τονίσουμε ότι οι νάρκισσοι εάν αισθανθούν «κίνδυνο» (πχ. Κάποιος τους γελοιοποιήσει δημόσια) μπορούν να γίνουν επιθετικοί. Η καθημερινότητα τους μπορεί να τους οδηγήσει σε επικίνδυνα μονοπάτια καθώς πολλές φορές προκειμένου να αυτοπροβληθούνε μπορεί να πάρουν μεγάλα ρίσκα (π.χ. μεγάλα οικονομικά ανοίγματα).

Τα χαρακτηριστικά του νάρκισσου είναι τα εξής:

Αντιδρά στη κριτική με θυμό ή ντροπή

Εκμεταλλεύεται τους άλλους για να πετύχει τους στόχους του

Υπερβάλει για το σημαντικό του χαρακτήρα του

Υπερβάλει για κατορθώματα του και τα ταλέντα του

Συνεχώς σκέφτεται μη ρεαλιστικά σχετικά με δύναμη, λεφτά, ομορφιά

Περιμένει ιδιαίτερη μεταχείριση από τους άλλους

Θέλει συνεχώς τα φώτα της προσοχής στραμμένα πάνω του

Ζηλεύει συνέχεια

Δεν τον ενδιαφέρει τι νιώθουν οι άλλοι

έχει ψύχωση με τον εαυτό του

Επίσης οι νάρκισσοι είναι συνήθως ελκυστικοί και φαίνονται φυσιολογικοί εκ πρώτης όψεως. Ακόμα και αν αυτά τα άτομα καταφέρουν να πετύχουν κάποια πράγματα στην αρχή της γνωριμίας τους με κάποιο άτομο ( είτε για προσωπικούς λόγους είτε για επαγγελματικούς) στο άμεσο μέλλον η ναρκισσιστική συμπεριφορά αυτών των ανθρώπων τους κάνει να αντιμετωπίζουν μεγάλες δυσκολίες ( ιδιαίτερα στις προσωπικές και κοινωνικές τους σχέσεις).

Γενικά, τα επίπεδα ναρκισσισμού κατά το πέρασμα του χρόνου τείνουν να πέφτουν και βλέπουμε μια δραματική αλλαγή κοντά στην ηλικία των 30.

Τα αίτια για αυτή τη διαταραχή δεν έχουν γίνει πλήρως κατανοητά. Τα γονίδια παίζουν σημαντικό ρόλο (περίπου το 50%) όπως και επίσης το κοινωνικό περιβάλλον στο οποίο έχει μεγαλώσει το άτομο. Σχετικές υποθέσεις για τα αίτια περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων:

Kληρονομικά ναρκισσιστικά χαρακτηριστικά τα οποία προέκυψαν λόγω μια φυσικής επιλογής για τη σεξουαλικότητα του ατόμου.

Ορισμένα άτομα ανάπτυξαν ναρκισσιστική συμπεριφορά εξαιτίας μιας ιδέας που είχαν για τον εαυτό τους.

Πολιτιστικοί παράγοντες μπορεί να φέρουν στην επιφάνεια ναρκισσιστικές τάσεις ( πχ άτομα φτασμένα που είναι στη τηλεόραση, κοινωνικό οικογενειακό στάτους)

Θεραπεία.

Η κλινική θεραπεία είναι σπάνια καθώς οι νάρκισσοι την αποφεύγουν. Παρόλα αυτά , οι νάρκισσοι μπορεί να μάθουν να νοιάζονται για τους άλλους και πολλές φορές ο ναρκισσισμός μπορεί να περιοριστεί εάν αυτά τα άτομα καταφέρουν να ενταχτούν σε κάποια κοινωνική ομάδα.