Το τροπάριο της Κασσιανής και όλα όσα πρέπει να γνωρίζουμε

Το τροπάριο της Κασσιανής και όλα όσα πρέπει να γνωρίζουμε





Μεγάλη Τρίτη  σήμερα και ψάλλεται στην εσπερινή ακολουθία το περίφημο τροπάριο της Κασσιανής...
«Κύριε, η εν πολλαίς αμαρτίαις περιπεσούσα Γυνή,
την σην αισθομένη Θεότητα, μυροφόρου αναλαβούσα τάξιν,
οδυρομένη μύρα σοι, προ του ενταφιασμού κομίζει.
Οίμοι! λέγουσα, ότι νυξ μοι, υπάρχει, οίστρος ακολασίας,
ζοφώδης τε και ασέληνος, έρως της αμαρτίας.
Δέξαι μου τας πηγάς των δακρύων,
ο νεφέλαις διεξάγων της θαλάσσης το ύδωρ·
κάμφθητί μοι προς τους στεναγμούς της καρδίας,
ο κλίνας τους Ουρανούς, τη αφάτω σου κενώσει·
καταφιλήσω τους αχράντους σου πόδας,
αποσμήξω τούτους δε πάλιν, τοις της κεφαλής μου βοστρύχοις·
ων εν τω Παραδείσω Εύα το δειλινόν,
κρότον τοις ωσίν ηχηθείσα, τω φόβω εκρύβη.
Αμαρτιών μου τα πλήθη και κριμάτων σου αβύσσους,
τις εξιχνιάσει ψυχοσώστα Σωτήρ μου;
Μη με την σην δούλην παρίδης, ο αμέτρητον έχων το έλεος.»
Σε μετάφραση του Κωστή Παλαμά:

Κύριε, γυναίκα μαρτωλή, πολλά,
πολλά, θολά, βαρι τ κρίματά μου.


Μά, Κύριε, πς θεότης Σου μιλ

μέσ᾿ στν καρδιά μου!


Κύριε, προτο Σ κρύψ᾿ ντάφια γ

π τ δροσαυγ λουλούδια πρα
κι π᾿ τς λατρείας τν τρίσβαθη πηγ

Σο φέρνω μύρα.


Οστρος μ σέρνει κολασίας… Νυχτιά,

σκοτάδι φέγγαρο, ναστρο μ ζώνει,

τ σκοτάδι τς μαρτίας φωτι

μ καίει, μ λιώνει.


σ πο π τ πέλαα τ νερ
τ ψώνεις νέφη, πάρε τα, ρωτά μου,

κυλνε, εναι ποτάμια φλογερ

τ δάκρυά μου.


Γύρε σ᾿ μέ. ψυχ πς πονε!

Δέξου με σ πο δέχτηκες κα γείραν

φραστα ς δ κάτου ο ορανοί.
κα σάρκα πραν.


Στ᾿ χραντά Σου τ πόδια, βασιλι

μου σ θ πέσω κα θ στ φιλήσω,

κα μ τς κεφαλς μου τ μαλλι

θ στ σφουγγίσω.


Τ᾿ κουσεν Εα μέσ᾿ στ ποσπερν

τς παράδεισος φς ν᾿ ντιχτυπνε,

κι λαφιασμένη κρύφτηκε… Πον,

σσε, λεος κάνε.


Ψυχοσστ᾿, ο μαρτίες μου λαός,

Τ ξεδιάλυτα ποις θ ξεδιαλύσ;


μέτρητό Σου τ λεος, Θεός!

βυσσο κρίση.

Πόσοι από μας σήμερα γνωρίζουμε   την αληθινή ιστορία αυτού του υπέροχου τροπαρίου που είναι γραμμένο από μια σπουδαία ποιήτρια και λογία της εποχής της την βυζαντινή αρχόντισσα και μετέπειτα μοναχή Κασσιανή;
Πόσο γνωρίζουμε την ιστορία αγάπης της Κασσιανής με τον αυτοκράτορα Θεόφιλο και τις πολιτικές και ιστορικές συνέπειες από αυτή την λανθασμένη επιλογή να μην παντρευτούν και να ακολουθήσουν τελικά άλλους δρόμους στη ζωή;
Πολλοί κάνουν το λάθος να ταυτίζουν την Κασσιανή με την αμαρτωλή γυναίκα που αναφέρει στο τροπάριό της.  Τα πράγματα όμως είναι εντελώς διαφορετικά !

Η Κασσιανή ή Κασσία ή Ικασία, έζησε στα χρόνια που βασίλευε στην Πόλη ο Θεόφιλος, από τα 829 έως 842 μ.Χ. Βαστούσε από αρχοντικό σπίτι, και γι αυτό ήτανε ανάμεσα στις πιο όμορφες και στις πιο σπουδασμένες παρθένες, που μαζευτήκανε στο παλάτι, για να διαλέξη ο βασιλιάς την καλύτερη για γυναίκα του. Αλλά έχασε την κορώνα από την εξυπνάδα της, γιατί περνώντας ο βασιλιάς από μπροστά της, τον σταμάτησε ή εμορφιά της κι η σεμνότητά της. Και για να χαριεντισθή μαζί της, της είπε "Από τη γυναίκα πηγάσανε τα κακά", θέλοντας να πη πως η Εύα έφερε την κατάρα στους ανθρώπους. Κι η Κασσιανή του αποκρίθηκε "Αλλά κι από τη γυναίκα πηγάσανε τα καλύτερα" θέλοντας να πη πως η Παναγία έφερε στον κόσμο τη σωτηρία. Τότε ο Θεόφιλος, κρίνοντας πως ήτανε πολύ έξυπνη για να την πάρη γυναίκα, έδωσε το μήλο στη Θεοδώρα, και τη στεφανώθηκε.

Η Κασσιανή φόρεσε το ράσο, κι έχτισε ένα μοναστήρι, που σωζότανε μέχρι τα τελευταία χρόνια του βυζαντινού κράτους και λεγόταν Ικάσιον και κει πέρασε τη ζωή της, με νηστεία και με μεγάλη ευλάβεια. Το αγαπημένο έργο της ήτανε το διάβασμα και το γράψιμο. Ανάμεσα στα τροπάρια που έγραψε, το τροπάρι της αμαρτωλής γυναίκας είναι το πασίγνωστο, που το είπανε "της Κασσιανής το τροπάρι", και το ψέλνουνε τη Μεγάλη Τρίτη το βράδυ.
Με βάση την παράδοση ο αυτοκράτορας Θεόφιλος, συνεχίζοντας να είναι ερωτευμένος μαζί της, επιθυμούσε να την δει για μία τελευταία φορά πριν πεθάνει κι έτσι πήγε στο μοναστήρι όπου βρισκόταν. Η Κασσιανή ήταν μόνη στο κελί της γράφοντας το γνωστό τροπάριο της, που ψάλλεται στις Εκκλησίες το βράδυ της Μεγάλης Τρίτης, όταν αντιλήφθηκε την άφιξη της αυτοκρατορικής ακολουθίας.Τον αγαπούσε ακόμη αλλά πλέον είχε αφιερώσει τη ζωή της στο Θεό γι αυτό και κρύφτηκε, μη επιθυμώντας να αφήσει το παλιό της πάθος να ξεπεράσει το μοναστικό της ζήλο. Άφησε όμως το μισοτελειωμένο ύμνο πάνω σε ένα τραπέζι. Ο Θεόφιλος ανακάλυψε το κελί της και μπήκε σε αυτό ολομόναχος. Την αναζήτησε αλλά μάταια. Εκείνη τον παρακολουθούσε μέσα από μία ντουλάπα στην οποία είχε κρυφτεί. Ο Θεόφιλος στενοχωρήθηκε, έκλαψε και μετάνιωσε που για μία στιγμή υπερηφάνειας έχασε μία τόσο όμορφη και έξυπνη γυναίκα. Στη συνέχεια βρήκε τα χειρόγραφα της Κασσιανής επάνω στο τραπέζι και τα διάβασε. Μόλις ολοκλήρωσε την ανάγνωση κάθισε και πρόσθεσε ένα στίχο στον ύμνο. Σύμφωνα με την παράδοση ο στίχος αυτός ήταν «ν ν τ παραδείσ Εα τ δειλινόν, κρότον τος σν χηθεσα, τ φόβ κρύβη». Φεύγοντας εντόπισε την Κασσιανή που κρυβόταν στην ντουλάπα αλλά δεν της μίλησε, σεβόμενος την επιθυμία της. Η Κασσιανή βγήκε από την κρυψώνα της μετά την αναχώρηση του αυτοκράτορα, διάβασε την προσθήκη του και στη συνέχεια ολοκλήρωσε τον ύμνο.

Η μεγάλη αυτή ποιήτρια, υμνογράφος και μελωδός της εκκλησίας μας, η Αγία Κασσιανή, ταξίδεψε στην Ιταλία και την Κρήτη και κατέληξε στην Κάσο ετελείωσε η επίγεια ζωή της. Μετά το θάνατό της, τοποθέτησαν το σώμα της σε μαρμάρινη λάρνακα και την έβαλαν σε παρεκκλήσιο, που ήταν αφιερωμένο στο όνομά της. Σώζεται σήμερα η λάρνακα και το βυζαντινό ψηφιδωτό του 9ου αιώνα μ.Χ. Επίσης στο εκκλησάκι υπάρχει εντοιχισμένη πλάκα με σημείο του σταυρού και χρονολογία 890 μ.Χ. Κατά πληροφορίες, πάλι από την Κάσσο, τα οστά της Οσίας έχουν μεταφερθεί στην Ικαρία.

Δημοσίευση σχολίου

1 Σχόλια