Ορφικοί ύμνοι

Ορφικοί ύμνοι


ΓΕΝΙΚΑ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΟΡΦΙΚΟΥΣ ΥΜΝΟΥΣ ΚΑΙ ΤΑ  ΟΡΦΙΚΑ ΜΥΣΤΗΡΙΑ:

Οι Ορφικοί Ύμνοι ήταν οι ύμνοι που τραγουδούνταν ή απαγγέλονταν κατά την διάρκεια των Ορφικών Μυστηρίων των αρχαίων Ελλήνων. Η λατρεία τους ήταν γνωστή μόνο στους μυημένους σ' αυτά και πολύ λίγα σώζονται μέχρι τι μέρες για να ξέρουμε τι ακριβώς τελετές γινόνταν στα μυστήρια. Αποσπασματικά μόνο σώζονται μερικοί ύμνοι, εικονικές παραστάσεις από τα μυστήρια ή μερικές σποραδικές αναφορές και  σχόλια. Χαρακτηριστικό τους είναι η μυστικιστική λατρεία και ο αποκρυφισμός από τα μάτια των αμύητων σ' αυτά.
Τα ορφικά μυστήρια πολύ πιθανόν να αναφέρονται στην προετοιμασία του Ορφέα για την κάθοδό του στον Κάτω Κόσμο (στον Άδη, το "βασίλειο των ψυχών"), απ' όπου προσπάθησε να φέρει την Ευριδίκη πίσω στον κόσμο των ζωντανών.  Και κατ' επέκταση, στην προετοιμασία των ψυχών για την κάθοδό τους στον Άδη, στον "καθαρμό" τους, στην επικοινωνία -ίσως- των ζωντανών με τις ψυχές των νεκρών, κα. Άλλοι, απλά υποστηρίζουν ότι ο Ορφισμός ήταν μια μυστικιστική θρησκεία ή λατρεία, σχετική με τη λατρεία του Ορφέα.

Στα νεώτερα χρόνια αλλά και στα σύγχρονα διάφοροι άνθρωποι προσπάθησαν την αναβίωση των ορφικών αποκρυφιστικών μυστηρίων, είτε στα πλαίσια της "ελληνολατρείας" και της "αρχαιολατρείας" είτε του παγανισμού, μεταξύ των οποίων και αρκετοί Έλληνες, πολλοί ξένοι ή φιλέλληνες, γνώστες της αρχαίας ελληνικής γραμματείας και μελετητές του αρχαιοελληνικού πνεύματος. Οι αποκρυφιστικές όμως τάσεις που αναπτύχθηκαν παράλληλα με άλλες παγανιστικές τάσεις και δαιμονολατρείες αμαυρώνουν τελικά την διαύγεια και τον αληθινό τύπο του αρχαιοελληνικού πνεύματος και λατρείας. 
Για να μπορέσουμε να αντιληφθούμε τι περίπου ήταν τελικά τα Ορφικά μυστήρια πρέπει να γνωρίσουμε τον μύθο του Ορφέα του μουσικού. Ο μύθος του λίγο - πολύ προσδιορίζει τι σήμαιναν για τους αρχαίους τα ορφικά μυστήρια, και κάποιες σχετικές εξηγήσεις δίνονται μέσα από την ίδια την πλοκή του μύθου. Η ζωή του και ο πόνος του για τον χαμό της πολυαγαπημένης του Ευρυδίκης, το ταξίδι του στον Άδη, το "κυνήγι" του και το μαρτύριο του από τους Θράκες και ο τραγικός του θάνατος από τις Μαινάδες χαρακτηρίζουν αυτόν τον Μύθο. "Ξετυλίγοντας" το κουβάρι του παραμυθιού, του μύθου και συνδέοντάς τον με την ιστορική πραγματικότητα ίσως μπορέσουμε να μάθουμε κάποτε την αλήθεια ..
Ήταν γιος του Οίαγρου και της Μούσας Καλλιόπης, άντρας της Ευρυδίκης. Υπήρξε σπουδαίος μουσικός και τραγουδιστής. Με τη μουσική του μάγευε όχι μόνο τους ανθρώπους αλλά και τα θηρία. Ως και τα άψυχα αντικείμενα έκανε να κινούνται, για να πάνε να τον ακούσουν. 'Ήταν εφευρέτης της κιθάρας ή αύξησε απλώς τις χορδές από εφτά σε εννιά. Είχε πάρει μέρος στην Αργοναυτική εκστρατεία και με το τραγούδι του γαλήνευε τη θάλασσα, ενώ γλίτωσε τους Αργοναύτες από τις φονικές Σειρήνες. 

Υπάρχει ένας μύθος που θέλει να δείξει πόσο αγαπούσε τη γυναίκα του. Πέθανε, λέει η Ευρυδίκη από το δάγκωμα ενός φιδιού. Ο Ορφέας γύριζε παντού απελπισμένος και με τα τραγούδια του συγκινούσε ακόμα και την άψυχη φύση. Κατέβηκε τέλος και στον Άδη. Εκεί και πάλι με τη μουσική του γοήτευσε τους θεούς του Κάτω Κόσμου και τα τέρατα που τον φρουρούσαν. Έτσι ο Πλούτωνας του επέτρεψε να πάρει πίσω την Ευρυδίκη. Σαν όρο του έβαλε να μη γυρίσει να τη δει, πριν φτάσουν στο φως. Αλλά την τελευταία στιγμή ο Ορφέας δε συγκρατήθηκε και με λαχτάρα γύρισε να αντικρίσει την αγαπημένη του. Τότε εκείνη εξαφανίστηκε για πάντα στον Άδη.
 Η ιστορία με αυτή τη μορφή της ανήκει στην εποχή του  Βιργιλίου, ο οποίος πρώτος εισάγει το όνομα του Αρισταίου. Και άλλοι αρχαίοι συγγραφείς, ωστόσο, μιλούν για την επίσκεψη του Ορφέα στον κάτω κόσμο. Σύμφωνα με τον Πλάτωνα, οι καταχθόνιοι θεοί του «παρουσίασαν μία εμφάνιση» της Ευρυδίκης. Ο  Οβίδιος, λέει πως ο θάνατος της Ευρυδίκης δεν προκλήθηκε από τη δραπέτευσή της από τον Αρισταίο, αλλά από τον χορό της με τις  Ναιάδες  τη μέρα του γάμου της.


Λένε πως ο Ορφέας πέθανε από την απελπισία για την εξαφάνισή της. Υπάρχουν όμως και άλλες παραλλαγές του μύθου σχετικά με το θάνατό του. Γενικά οι μύθοι γύρω από τον Ορφέα εξελίχθηκαν σε ολόκληρη θρησκεία, που ονομάστηκε Ορφισμός. Οι τελετές, που τελούσαν οι οπαδοί της, ονομάστηκαν Ορφικά μυστήρια.
ΆΛΛΗ ΠΑΡΑΛΑΓΗ ΤΟΥ ΜΥΘΟΥ ΓΙΑ ΤΟΝ ΤΡΑΓΙΚΟ ΘΑΝΑΤΟ ΤΟΥ ΟΡΦΕΑ:
Σύμφωνα με τον μύθο, ο θάνατος του Ορφέα ήταν τόσο τραγικός όσο τραγική ήταν και η ζωή του!
Λέγεται ότι οι Μαινάδες θύμωσαν μαζί του γιατί τις περιφρονούσε και τις αγνοούσε όταν τις συναντούσε στο δάσος. Κάποια μέρα λοιπόν που τον συνάντησαν στο δάσος, έξαλλες και μανιασμένες, έπεσαν πάνω του και κομμάτιασαν τον άτυχο Ορφέα και πέταξαν τα κομμάτια του κορμιού του και τη λύρα του στον ποταμό Έβρο. Από εκεί ο ποταμός έβγαλε τα λείψανά του στη θάλασσσα και αυτή με τα κύματά της τα οδήγησε μέχρι την Λήμνο. Εκεί οι Μούσες περιμάζεψαν τα κομμάτια του και τα έθαψαν με ευλάβεια. Τη λύρα του την κράτησαν οι κάτοικοι σαν κειμήλιο και αργότερα οι θεοί την πήαν και την έβαλαν ανάμεσα στους άλλους αστερισμούς του ουρανού για να θυμίζει τον Ορφέα...

ΑΣ ΞΕΚΙΝΗΣΟΥΜΕ ΜΕ ΤΟΝ ΟΡΦΙΚΟ ΥΜΝΟ ΤΟΥ ΠΑΝΟΣ:
 «Πνα καλ κρατερν, νμιον, κσμοιο τ σμπαν, ορανν δ θλασσαν δ χθνα παμβασλειαν κα πρ θνατον· τδε γρ μλη στ τ Πανς. λθ, μκαρ, σκιρτητ, περδρομε, σνθρονε ραις, αγομελς, βακχευτ, φιλνθεε, στροδαιτε, ρμοναν κσμοιο κρκων φιλοπαγμονι μολπι, φαντασιν παρωγ, φβων κπαγλε βροτεων, αγονμοις χαρων ν πδακας δ τε βοταις, εσκοπε, θηρητρ, χος φλε, σγχορε νυμφν, παντοφυς, γεντωρ πντων, πολυνυμε δαμον, κοσμοκρτωρ, αξητ, φαεσφρε, κρπιμε Παιν, ντροχαρς, βαρμηνις, ληθς Ζες κερστης. σο γρ πειρσιον γαης πδον στρικται, εκει δ καμτου πντου τ βαθρροον δωρ κεανς τε πριξ † ν δασι † γααν λσσων, ἀέριν τε μρισμα τροφς, ζωοσιν ναυσμα,   κα κορυφς φπερθεν λαφροττου πυρς μμα. βανει γρ τδε θεα πολκριτα σασιν φετμας· λλσσεις δ φσεις πντων τας σασι προνοαις βσκων νθρπων γενεν κατ περονα κσμον. λλ, μκαρ, βακχευτ, φιλνθεε, βαν π λοιβας ειροις, γαθν δ πασον βιτοιο τελευτν Πανικν κπμπων οστρον π τρματα γαης.»
Μετάφραση:


Τον Πάνα προσκαλώ τον ίσχυρόν, των ποιμενικόν το σύμπαν του κόσμου (το κοσμικόν σύμπαν) τον ούρανόν και την θάλασσαν και την γήν πού είναι βασίλισσα των πάντων, και το αθάνατον πυρ διότι αυτή είναι τα μέλη του Πάνος. Ελα εσύ πού είσαι μακάριος, πηδηχτής, πού τρέχεις γύρω. και κάθεσαι στον ίδιο θρόνο με τάς ώρας (τάς έποχάς) εσύ πού τα μέλη σου μοιάζουν με της γίδας, ό μανιακός, πού εύκολα ενθουσιάζεσαι και περνάς τη ζωή σου μέσα σε σπήλαια· εσύ υφαίνεις την άρμονίαν του κόσμου με παιχνιδιάρικο τραγούδι, εΐοαι ό βοηθός των φαντασμάτων και ό δημιουργός μεγάλων φόβων εις τους ανθρώπους· χαίρεσαι να είσαι στις πηγές με γιδοβοσκούς και βοίδοβοσκούς και βλέπεις μακρυά, είσαι κυνηγός, φίλος της Ηχους, καί χορεύεις μαζί με τις νύμφες παράγεις τα πάντα, είσαι πατέρας των πάντων, εσύ ό θεός με τα πολλά ονόματα είσαι κυρίαρχος του κόσμου, αύξητής (συντελείς εις την αύξησιν), φέρεις το φως, είσαι ό καρποφόρος Παιάν χαίρεσαι στα σπήλαια, υπερβολικά θυμώνεις, καί είσαι αληθινός (πραγματικός) Ζευς με κέρατα διότι εις εσένα στηρίζεται το άπέραντον δαπεδον της γης καί υποχωρεί το βαθύ ρεύμα του ακαταπόνητου πόντου.
καί ο Ωκεανός ελίσσεται γύρω από τ ην γήν μέσα στα νερά· καί το έναέριον μέρος (μερίδιον) της τροφής, πού είναι σπινθήρ ζωής εις τα ζωντανά καί το μάτι του ελαφρότατου πυρός επάνω από την κορυφήν διότι αυτά τα θεϊκά, πού είναι πολυποίκιλα, προχωρούν (κινούνται) δια των ιδικών σου εντολών συ μεταβάλλεις τάς φύσεις (την φυσικήν κατάστασιν) όλων τον πραγμάτων κατά τάς ίδικάς σου προβλέψεις καί τρέφεις το γένος των ανθρώπων εις τον άπέραντον κοσμον.
Άλλα βάδιζε (έλα) εις τάς ίερωτάτας σπονδάς συ ό μακάριος, πού είσαι γεμάτος από βακχικήν μανίαν. Ο ενθουσιώδης, καί δόσε να εχωμεν καλόν τέλος του βίου καί δίωξε την μανίαν του πανικού (τον μανιακον πανικόν) εις τη πέρατα της γης.




Δημοσίευση σχολίου

0 Σχόλια